Thứ Tư ngày 11/9/2024, ngày thứ ba trong chuyến tông du đến Đông Timor của Đức Thánh Cha. Sau khi dâng Thánh lễ riêng, dùng điểm tâm, chào tạm biệt nhân viên và ân nhân của Toà Sứ thần, và vào lúc 9 giờ 20’ giờ địa phương, Đức Thánh Cha đi xe đến Trung tâm Hội nghị Dili, cách đó khoảng 2km để gặp giới trẻ của Đông Timor.
Trung tâm Hội nghị Dili
Trung tâm Hội nghị Dili là toà nhà lịch sử có từ những năm 1960, được xây theo phong cách thuộc địa Bồ Đào Nha. Từng là khu chợ của thành phố, được cải tạo trở thành một Trung tâm Hội nghị của thủ đô Đông Timor. Cuộc gặp gỡ giữa Đức Thánh Cha và giới trẻ Công giáo Đông Timor được tổ chức tại sảnh lớn của trung tâm.
Buổi gặp gỡ của Đức Thánh Cha với giới trẻKhi đến nơi, Đức Thánh Cha được linh mục phụ trách Uỷ ban Giới trẻ Công giáo Quốc gia Đông Timor chào đón, cùng với hai ban trẻ tặng hoa và khăn truyền thống. Và ngài dâng hoa cho Đức Mẹ. Cuộc gặp gỡ được bắt đầu bằng lời chào mừng của vị đứng đầu của Uỷ ban Giới trẻ Công giáo Quốc gia Đông Timor, và chứng từ của bốn bạn trẻ, cùng bài múa ca.
Trong suốt cuộc gặp gỡ diễn ra sau đó, Đức Thánh Cha liên tục đặt câu hỏi để các bạn trẻ trả lời, rồi từ đó đưa ra những lời dạy, khuyên nhủ và khích lệ.
Ngài nói: “Trước hết cha hỏi các con, những người trẻ làm gì?” Một số bạn trẻ trả lời: Loan báo Đức Kitô; Loan báo Lời Chúa; Yêu thương người khác; Vun trồng hoà bình.
Đức Thánh Cha cho rằng tất cả những câu trả lời này rất tốt. Nhưng theo ngài, có một điều mà người trẻ thường hay làm, những người trẻ trên thế giới, thuộc các quốc tịch, tôn giáo khác nhau đều làm: gây ồn ào.
Tiếp đến, Đức Thánh Cha bày tỏ lòng biết ơn vì những lời chào mừng, chứng tá, câu hỏi, điệu múa, và đặc biệt là nụ cười. Ngài khuyên những người trẻ đừng bao giờ đánh mất nụ cười của mình, và làm cho cuộc sống, vùng đất này luôn đầy tràn niềm hy vọng. Và trên hết không đánh mất lòng nhiệt thành của đức tin.
Ngài lưu ý không để mình bị rơi vào sự truỵ lạc, nghe theo những người được gọi là người bán hạnh phúc, bán ma tuý, bán nhiều thứ cho người trẻ có được cảm giác hạnh phúc trong vòng nửa giờ, không hơn.
Đức Thánh Cha tiếp tục cuộc đối thoại với mong muốn các bạn trẻ Đông Timor không ngừng bước đi với niềm vui tuổi trẻ, nhưng không quên mình là những người thừa kế của những người đi trước trong việc thành lập quốc gia. Vì thế không đánh mất ký ức về những người đi trước cùng với nhiều hy sinh cho đất nước.
Ở điểm này ngài khen ngợi: “Có hai điều chạm đến trái tim cha sâu sắc trong lúc đi trên đường phố: Sự trẻ trung của đất nước này và nụ cười. Các con là một dân tộc biết mỉm cười, hãy tiếp tục như thế, đừng quên điều này.
Theo Đức Thánh Cha, một người trẻ phải biết ước mơ. Nhưng người ta không thể dùng rượu để mơ ước, vì như thế chỉ là những ác mộng. Ngài mời gọi các bạn trẻ mơ ước về những điều vĩ đại. Một người trẻ không ước mơ là một người về hưu. Người trẻ phải gây ồn ào để chỉ ra cuộc sống mình đang có trước mắt.
Từ người trẻ, Đức Thánh Cha đề cập đến một thành phần quan trọng khác trong xã hội, đó là những người lớn tuổi, các ông bà trong gia đình. Hai kho báu lớn nhất của một dân tộc là trẻ em và người già. Cả hai đều cần phải quan tâm, tôn trọng và bảo vệ.
Ngài kể câu chuyện về một gia đình. Trong gia đình này có cha mẹ, con cái và một người ông lớn tuổi cùng dùng bữa chung với nhau. Do lớn tuổi khi ăn người ông để thức ăn rơi ra. Người cha đóng một cái bàn để ông ăn một mình trong góc bếp, và giải thích với gia đình rằng làm như vậy để khi có khách đến mọi người không phải xấu hổ về điều này. Ít ngày sau, người cha thấy con trai 5 tuổi của mình đang chơi với mấy miếng gỗ, ông hỏi con đang làm gì, em bé trả lời đang chuẩn bị cái bàn cho cha mình khi về già.
Đức Thánh Cha kết luận: “Hai kho báu lớn nhất trong xã hội đó là trẻ em và người lớn tuổi. Các con hãy chăm sóc hai kho báu lớn này. Và bây giờ hãy dành một tràng pháo tay cho ông bà của chúng ta”.
Đức Thánh Cha hướng cuộc trò chuyện sang một chủ đề khác: tha thứ và hoà giải. Lịch sử của đất nước này được đánh dấu bằng tinh thần anh hùng, đức tin, tử đạo và trên hết là tha thứ và hòa giải. Ngài nhấn mạnh trong suốt lịch sử nhân loại người có khả năng tha thứ và hoà giải nhiều nhất đó chính là Chúa Giêsu, người anh của chúng ta, Đấng muốn tất cả chúng ta hiệp nhất. Từ sự hoà giải này ngài giao phó cho các bạn trẻ ba điều: tự do, dấn thân và tình huynh đệ.
Từ đây, ngài đề cập đến thành ngữ trong tiếng Tetum “ukun rasik-an”, “mỗi người tự cai quản mình”. Một người trẻ không có khả năng tự quản lý mình là một người sống lệ thuộc. Một người nam, một người nữ, một thanh niên, một thiếu nữ không thể làm chủ chính mình là một nô lệ cho một điều gì đó, như điện thoại, tội lỗi. Trái lại, một người trẻ dấn thân, làm việc, là người có trách nhiệm, yêu thương người khác, yêu mến quê hương. Điều này rất quan trọng.
Nhắc lại những lời chứng của các bạn trẻ trước đó, Đức Thánh Cha nói việc chăm sóc ngôi nhà chung và vun trồng sự hiệp nhất trong gia đình. Một người trẻ phải hiểu rằng tự do không phải là làm điều mình muốn mà là có trách nhiệm. Và một trong những trách nhiệm là học cách chăm sóc ngôi nhà chung. Và người trẻ phải cam kết thực hiện điều đó. Tục ngữ phương Đông có câu: Thời khó khăn tạo nên người mạnh mẽ. Ông bà cha mẹ, những người đã phải trải qua thời kỳ khó khăn để đem lại tự do cho đất nước. Do đó những người trẻ phải học cách đối diện với những thời điểm khó khăn.
Có một điều cuối cùng trước khi chào tạm biệt Đức Thánh Cha muốn nói với các bạn trẻ, đó là học biết giá trị của tình huynh đệ. Ngài mời gọi: “Các con hãy trở thành anh chị em của nhau, đừng trở thành kẻ thù. Tổ tiên của các con, cha mẹ và ông bà các con, có lẽ có quan điểm khác nhau, nhưng họ là anh chị em. Và cha hỏi các con: Người trẻ có những ý tưởng khác nhau có phải là điều tốt không? Và tại sao? Để tranh cãi? Không, để tôn trọng chính mình. Tôi nghĩ thế này, bạn nghĩ thế kia, tôi theo tôn giáo này, bạn theo đạo kia, nên chúng ta tranh cãi. Hãy tôn trọng nhau, chúng ta hãy lặp lại điều này: tôn trọng nhau”.
Ngài nhấn mạnh thêm, hận thù không phải là một thái độ tốt. Tình yêu và phục vụ mới là thái độ đúng. Nếu một người trẻ cãi nhau với người khác thì cần phải hoà giải.
Một hiện tượng xấu khác cũng rất cần phải để ý trong giới trẻ theo Đức Thánh Cha là sự bắt nạt. Đó là một thái độ lợi dụng điểm yếu của người khác. Ngài khuyên nếu ai có thái độ này phải chấm dứt ngay.
Quay trở lại chủ đề lòng yêu mến quê hương, Đức Thánh Cha nói: “Các bạn trẻ thân mến, các con hãy là những người thừa kế lịch sử tốt đẹp trước các con. Và đưa lịch sử tiến về phía trước. Hãy can đảm, hãy can đảm để tiến về phía trước. Còn nếu tranh cãi thì hãy hòa giải. Cám ơn các con vì tất cả những gì các con làm cho quê hương, cho dân Chúa. Chúng ta phải yêu thương nhau vượt lên trên mọi khác biệt sắc tộc và tôn giáo. Hòa giải, chung sống với mọi khác biệt là điều quan trọng”.
Trước khi kết thúc, Đức Thánh Cha lặp lại lời khuyên dành cho các bạn trẻ “gây ồn ào, tôn trọng và lắng nghe người lớn tuổi”. Ngài xin Chúa chúc lành cho mọi người, cám ơn vì sự hiện diện, những bài ca điệu múa, xin Chúa giữ gìn niềm vui này nơi mọi người.
Kết thúc buổi gặp gỡ, Đức Thánh Cha tiến ra lối đi chính, tại đây có hai bạn trẻ trao chim bồ câu để Đức Thánh Cha thả, như biểu tượng của hoà bình. Sau đó ngài đến quảng trường ngay lối vào chính để chào nhiều bạn trẻ đang tụ họp nơi đây.