TT (Toà soạn báo Rome, 10/8/2020, CNA, Courtney Mares) - Cách chính phủ Trung Quốc đối xử với người Uyghurs là "một trong những thảm kịch nhân loại nghiêm trọng nhất kể từ sau thảm hoạ Holocaust [Diệt chủng Do Thái]", hai hồng y châu Á và 74 nhà lãnh đạo tôn giáo khác viết trong một tuyên bố phát hành ngày 8 tháng 8.
Hồng y Charles Maung Bo, Tổng Giám mục Yangon và Chủ tịch Liên đoàn các Hội đồng Giám mục Châu Á, và Hồng y Ignatius Suharyo, Tổng Giám mục Jakarta, Indonesia, nằm trong số 76 người ký tên kêu gọi "cầu nguyện, đoàn kết và hành động để chấm dứt những hành động tàn bạo hàng loạt này" chống lại người Hồi giáo thiểu số ở Trung Quốc.
"Sau Holocaust, thế giới đã nói 'không bao giờ lặp lại'. Hôm nay, chúng ta lặp lại những từ 'không bao giờ nữa', tất cả một lần nữa. Chúng tôi sát cánh với người Uyghurs. Chúng tôi cũng sát cánh với các Phật tử Tây Tạng, các học viên Pháp Luân Công và Kitô hữu trên khắp Trung Quốc, những người đang đối mặt với cuộc đàn áp tồi tệ nhất đối với tự do tôn giáo hoặc tín ngưỡng kể từ Cách mạng Văn hoá", bản tuyên bố cho biết. "Chúng tôi thực hiện một lời kêu gọi đơn giản cho công lý, điều tra những tội ác này, buộc những người có trách nhiệm phải giải trình và thiết lập một con đường hướng tới việc khôi phục phẩm giá con người" bản tuyên bố nêu rõ.
Những người ký tên trong bức thư - bao gồm cựu Tổng Giám mục Canterbury Rowan Williams và các nhà lãnh đạo Hồi giáo, Do Thái, Phật giáo và Kitô giáo khác - đã trích dẫn việc Trung Quốc tống giam 1 triệu người Hồi giáo và chiến dịch cưỡng bức triệt sản trong số "nhiều cuộc đàn áp và hành động tàn bạo hàng loạt".
Theo nhiều báo cáo, từ 900.000 đến 1,8 triệu người Duy Ngô Nhĩ và các dân tộc thiểu số khác đã bị bỏ tù ở Tân Cương, một tỉnh xa về phía tây bắc của Trung Quốc. Chính phủ đã thiết lập hơn 1.300 trại tạm giam, nơi những người sống sót được báo cáo là bị truyền bá chính trị và chống tôn giáo, tra tấn, đánh đập và cưỡng bức lao động.
AP đưa tin vào ngày 29 tháng 6 rằng nhiều người Uyghur cũng đã báo cáo rằng họ bị chính quyền buộc phải cấy vòng tránh thai và thực hiện các hình thức kiểm soát sinh sản khác, cũng như buộc phải phá thai và triệt sản để thực thi chính sách kế hoạch hóa gia đình của Trung Quốc. Một chuyên gia nói với AP rằng chiến dịch này là "tội ác diệt chủng, chấm dứt hoàn toàn". Ngoài ra, các nhà chức trách đã thiết lập một hệ thống giám sát hàng loạt trong khu vực để theo dõi chuyển động của người dân, bao gồm lấy mẫu DNA và công nghệ nhận dạng khuôn mặt, cũng như các nền tảng chính sách dự đoán.
Tuyên bố của các nhà lãnh đạo tôn giáo khẳng định rằng chiến dịch cưỡng bức triệt sản phụ nữ Uyghur trong độ tuổi sinh đẻ tại bốn quận có dân cư của người Uyghur có thể nâng hành động này lên mức diệt chủng theo Công ước Diệt chủng năm 1948.
"Mục đích rõ ràng của các nhà chức trách Trung Quốc là xóa bỏ danh tính người Duy Ngô Nhĩ. Truyền thông nhà nước Trung Quốc đã tuyên bố rằng mục tiêu là 'phá vỡ dòng dõi của họ, phá vỡ nguồn gốc của họ, phá vỡ các mối quan hệ của họ và phá vỡ nguồn gốc của họ'", bản tuyên bố viết.
"Các nghị sĩ, chính phủ và luật gia có trách nhiệm điều tra", bản tuyên bố nêu rõ. "Là những nhà lãnh đạo đức tin, chúng tôi không phải là nhà hoạt động hay nhà hoạch định chính sách. Nhưng chúng tôi có nhiệm vụ kêu gọi cộng đồng của chúng tôi có trách nhiệm chăm sóc đồng loại và hành động khi họ gặp nguy hiểm."
20 giáo sĩ Do Thái và 19 Imam đã ký vào bản tuyên bố, cũng như đại diện của Đức Đạt Lai Lạt Ma ở Châu Âu và Tổng Giám mục Chính thống giáo Coptic - Tổng Giám mục Angaelos ở London. Những người ký tên Công giáo khác bao gồm Giám mục Declan Lang của Clifton, Vương quốc Anh, và Cha Nicholas King, một tuyên uý tại Đại học Oxford.
Nhà vận động nhân quyền Benedict Rogers đã trả lời tuyên bố bằng cách yêu cầu khi nào Giáo hoàng Phanxicô và Tổng Giám mục Canterbury Justin Welby sẽ lên tiếng về hoàn cảnh của người Duy Ngô Nhĩ ở Trung Quốc.
"Có lẽ các vị đã có lý do để trì hoãn thời gian của mình cho đến bây giờ. Tuy nhiên, bây giờ có rất nhiều giáo sĩ của họ đang lên tiếng, thế giới sẽ trông đợi hai nhà lãnh đạo tinh thần này trả lời", Rogers viết ngày 10 tháng 8. "Khi nói đến tội diệt chủng, tội ác chống lại loài người và hành động tàn bạo hàng loạt, thế giới mong các nhà lãnh đạo đức tin giữ vững lập trường."